Privaatrechtelijke handhaving
De bestuursechtelijke en strafrechtelijke handhavingsinstrumenten zijn het meest belangrijk. In een enkel geval kan de gemeente gebruik maken van privaatrechtelijke mogelijkheden. Dat is bijvoorbeeld het geval als de gemeente eigenaar is van de grond die in erfpacht is uitgegeven. Het is mogelijk dat in de erfpachtovereenkomst voorwaarden staan die de erfpachter dwingen tot een bepaalde zorgvuldigheid bij restauraties en renovaties. De overheid mag echter geen gebruik maken van het privaatrecht als dat de publiekrechtelijke regeling onaanvaardbaar zou doorkruisen.