Natuursteen
Juridische toets
Vervangen van natuursteen onderdelen is vergunningsplichtig. Kleine reparaties zijn vergunningsvrij
Toelichting
Als richtlijn kan worden aangehouden dat reparaties per gevel tot ca 4 dm³ vergunningsvrij zijn. Wanneer er meer dan 4 dm³ van een natuurstenen onderdelen wordt aangevuld of vervangen is er geen sprake meer van een kleine reparatie.
Actie bij ontbreken van vereiste vergunning:
Restauratietechnische toets
Bij grotere reparatievlakken moet in principe een nieuw stuk natuursteen van dezelfde soort worden ingeschoten. Een reparatiemortel is dan niet toegestaan.
Toelichting
Als richtlijn kan worden genomen dat reparaties tot 3 dm³ met een mortel mogen worden uitgevoerd.
Eenzelfde soort natuursteen is de meest duurzame oplossing die qua kleur en textuur op de lange termijn zowel technisch als visueel het beste aansluit. Grotere oppervlakken mortel kunnen door veroudering afsteken tegen hun omgeving wat ontsierend werkt. Het kan zijn dat een natuursteensoort niet meer voorhanden is. In overleg met een specialist kan eventueel een andere natuursteensoort worden toegepast. Het toe te passen natuursteen moet qua hardheid, porositeit en kleur verenigbaar zijn met het bestaande werk.
Actie bij afwijking
Werkzaamheden laten onderbreken.
Actie:
Stillegging. Legalisatieonderzoek.
Actie:
Gaat het om enkele reparatieplekken.
Als richtlijn kan minder dan 5 reparatieplekken worden aangehouden
JaActie:
De reparatiemortel laten vervangen door een stuk natuursteen van eenzelfde soort.
Actie:
Stillegging. Legalisatieonderzoek
Reparatiemortels moeten qua vochthuishouding, structuur, kleur en oppervlakteafwerking aansluiten bij het bestaande natuursteenen aangebracht worden op een gezonde ondergrond.
Toelichting
Mortels die qua hardheid en vochthuishouding afwijken kunnen het omliggende muurwerk beschadigen. Daarnaast kan de reparatie los raken. Afwijkingen van kleur en/of textuur zijn ontsierend. Metselmortels zijn niet geschikt voor reparatie
Actie bij afwijking
Actie:
Laat de gerepareerde delen patineren. Bij meerdere reparaties, vraag een proef alvorens toestemming te geven de rest van de reparaties te behandelen. Indien hier geen gehoor aan wordt gegeven: stilleging. Legalisatieonderzoek. Wanneer het nog maar enkele reparaties zijn van een grotere serie vul dan nee in voor deze vraag.
Actie:
Stillegging. Legalisatieonderzoek.
Als richtlijn kan minder dan 5 reparatieplekken worden aangehouden
JaActie:
De reparatiemortel laten vervangen door een mortel die beter aansluit bij het bestaande natuursteen en/of de bestaande kleur en afwerking. Indien hier geen gehoor aan wordt gegeven: stilleging. Legalisatieonderzoek.
Actie:
Stillegging. Legalisatieonderzoek
Een in te schieten stuk natuursteen moet eenzelfde steensoort zijn als bestaand met eenzelfde oppervlakte afwerking.
Toelichting
Natuursteen soorten die qua hardheid en waterdoorlatendheid afwijken kunnen het omliggende muurwerk beschadigen. Daarnaast kan de reparatie los raken. Afwijkingen van kleur en/of textuur zijn ontsierend. Het kan zijn dat een natuursteensoort niet meer voorhanden is. In overleg met een specialist kan eventueel een andere natuursteensoort worden toegepast. Het toe te passen natuursteen moet qua hardheid, porositeit en kleur verenigbaar zijn met het bestaande werk.
Actie bij afwijking
Actie:
Laat het ingeschoten stuk natuursteen eenzelfde oppervlakte behandeling krijgen als bestaand. Indien dit niet mogelijk is, vul nee in voor deze vraag.
Actie:
Stillegging. Legalisatieonderzoek.
Actie:
De ingeschoten stukken laten vervangen door een stuk dat aansluit bij het bestaande natuursteen en/of de bestaande afwerking. Indien hier geen gehoor aan wordt gegeven: stilleging. legalisatieonderzoek.
Actie:
Stillegging. Legalisatieonderzoek.
Epoxyharslijmen zijn alleen voor kleine verticale scheuren toegestaan.
Toelichting
Wanneer een scheur kleiner is dan 1,2 mm is er sprake van een kleine scheur.
Indien het bij horizontale scheuren toegepast zou worden vormt de reparatie een waterwerende laag wat kan leiden tot vorstschade of verwering.
Actie bij afwijking
Een andere reparatietechniek verlangen. Indien hier geen gehoor aan wordt gegeven: stilleging. legalisatieonderzoek.
Het toepassen van steenverstevigers is niet toegestaan.
Toelichting
De laag is niet te verwijderen zonder schade en dient in verband met verwering na circa acht jaar opnieuw aangebracht te worden waardoor de textuur van het natuursteen volledig verloren gaat. Indien de laag gaat verweren en er vocht achter de verstevigingslaag komt, kan door vorst of afschilfering ernstige schade ontstaan.
Actie bij afwijking
Aanwijzing
Voor meer info zie het informatieblad van de RCE: Natuursteen in Nederland, Verwering van natuursteen in het exterieur en Natuursteen: de steenkeuze in de restauratiepraktijk