Logo Monumententoezicht Logo Erm 0toezichtsrapportage

Balklagen

Juridische toets

Herstellen zonder wijziging van de constructie is vergunningvrij; vervanging of constructiewijziging is vergunningplichtig.

Toelichting

Onderdelen mogen pas vervangen worden als herstel redelijkerwijs niet mogelijk is. Met het vervangen gaat historisch materiaal verloren wat een aantasting is. Het vervangen van een complete balk of reparatie / herstelwerk met wijziging van de constructie is derhalve vergunningsplichtig.
Ook vergunningsvrije werkzaamheden moeten voldoen aan de onder Restauratietechnische toets geformuleerde minimale kwaliteitscriteria. Tegen excessen kan worden opgetreden op basis van het algemene beschermingsartikel (artikel 11, lid 1 Mw).

Actie bij ontbreken van vereiste vergunning:

Zijn de werkzaamheden in uitvoering?
Ja
Stilleggen en legalisatieonderzoek. Legaliseerbaar?
Ja
Actie:

nieuwe vergunning aanvragen en/of bestuursrechtelijke sancties

Nee
Herstelbaar?
Ja
Actie:

vergunning aanvragen en/of bestuursrechtelijke sancties

Nee
Actie:

proces verbaal

Nee
al uitgevoerd, legalisatieonderzoek. Herstelbaar?
Ja
Actie:

vergunning aanvragen en/of bestuursrechtelijke sancties

Nee
Is er een alternatieve oplossing?
Ja
Actie:

vergunning aanvragen en/of bestuursrechtelijke sancties

Nee
Actie:

Proces Verbaal

Het (preventief) aanbrengen van injectiepluggen tegen insectenaantasting is vergunningsplichtig.

Toelichting

De injectie pluggen zijn een ingrijpende maatregel om hout te beschermen en worden overwegend ontraden. Mogelijk dat er oplossingen zijn die minder schade aanbrengen aan de houtconstructie. Voor meer informatie zie de richtlijn over Houtaantasting URL 5001

Actie bij ontbreken van vereiste vergunning:

Zijn de werkzaamheden in uitvoering?
Ja
Stilleggen en legalisatieonderzoek. Legaliseerbaar?
Ja
Actie:

nieuwe vergunning aanvragen en/of bestuursrechtelijke sancties

Nee
Herstelbaar?
Ja
Actie:

vergunning aanvragen en/of bestuursrechtelijke sancties

Nee
Actie:

proces verbaal

Nee
al uitgevoerd, legalisatieonderzoek. Herstelbaar?
Ja
Actie:

vergunning aanvragen en/of bestuursrechtelijke sancties

Nee
Is er een alternatieve oplossing?
Ja
Actie:

vergunning aanvragen en/of bestuursrechtelijke sancties

Nee
Actie:

Proces Verbaal

Plaatselijk aangetast vloerhout vervangen is vergunningsvrij. Grotendeels of integraal vloerhout vervangen is verguningsplichtig.

Toelichting

Als richtlijn kan worden genomen maximaal 20% van het vloerhout tot een maximum van 10 m² per vloer.
Ook vergunningsvrije werkzaamheden moeten voldoen aan de onder Restauratietechnische toets geformuleerde minimale kwaliteitscriteria. Tegen excessen kan worden opgetreden op basis van het algemene beschermingsartikel (artikel 11, lid 1 Mw).

Actie bij ontbreken van vereiste vergunning:

Zijn de werkzaamheden in uitvoering?
Ja
Stilleggen en legalisatieonderzoek. Legaliseerbaar?
Ja
Actie:

nieuwe vergunning aanvragen en/of bestuursrechtelijke sancties

Nee
Herstelbaar?
Ja
Actie:

vergunning aanvragen en/of bestuursrechtelijke sancties

Nee
Actie:

proces verbaal

Nee
al uitgevoerd, legalisatieonderzoek. Herstelbaar?
Ja
Actie:

vergunning aanvragen en/of bestuursrechtelijke sancties

Nee
Is er een alternatieve oplossing?
Ja
Actie:

vergunning aanvragen en/of bestuursrechtelijke sancties

Nee
Actie:

Proces Verbaal

Voorzieningen om balkkoppen te beschermen tegen vocht bij de oplegging in een vochtige muur is vergunningsplichtig.

Toelichting

Voor bijvoorbeeld de geventileerde plaatsing van een balkkop of het aanbrengen van een kunststof omhulsel om een balkkop (cap) moet muurwerk worden weggehaald hetgeen ten koste gaat van historisch materiaal.

Actie bij ontbreken van vereiste vergunning:

Zijn de werkzaamheden in uitvoering?
Ja
Stilleggen en legalisatieonderzoek. Legaliseerbaar?
Ja
Actie:

nieuwe vergunning aanvragen en/of bestuursrechtelijke sancties

Nee
Herstelbaar?
Ja
Actie:

vergunning aanvragen en/of bestuursrechtelijke sancties

Nee
Actie:

proces verbaal

Nee
al uitgevoerd, legalisatieonderzoek. Herstelbaar?
Ja
Actie:

vergunning aanvragen en/of bestuursrechtelijke sancties

Nee
Is er een alternatieve oplossing?
Ja
Actie:

vergunning aanvragen en/of bestuursrechtelijke sancties

Nee
Actie:

Proces Verbaal

Restauratietechnische toets

Zowel het toepassen van epoxyharsen als het aanlassen met hout in eenzelfde formaat is toegestaan mits de herstelling constructief voldoende sterkte heeft.

Toelichting

De aangetaste balk moet tot gezond hout worden afgezaagd. Epoxyharsen mogen maximaal 1/5e van de overspanning tot een maximum van 1,20 meter worden toegepast. Aanlassen in hout moet met een schuine lip of haklas worden uitgevoerd waarbij de lengte van de las 2-2,5 van de hoogte van de balk bedraagt

Actie bij afwijking

Er is een afwijkende herstelmethode toegepast? Richtlijn: Provisorische herstelmiddelen als bijvoorbeeld houten balken aan weerzijde, een stempel of onderslagbalk onder een balk ter oplegging zijn noodmaatregelen en geen duurzame oplossing. Dergelijke oplossingen sluiten niet aan bij de vereiste restauratieve aanpak?
Ja
Een beproefde duurzame herstelmethode verlangen als epoxyhars of een aanlassing in hout. Indien hier geen gehoor aan wordt gegeven: Stillegging. Legalisatieonderzoek. Nee: Is de reparatie niet volgens de richtlijn en daarmee onvoldoende sterk?
Ja
Actie:

Reparatie afkeuren. Beproefde reparatiemethode verlangen.

Nee
Actie:

De constructie heeft aantoonbaar voldoende draagvermogen. Geen actie

Nee
Actie:

Stilleggen. Legalisatieonderzoek.

Onderdelen die zijn aangetast door insecten en/of schimmels mogen pas vervangen worden als de onderdelen onvoldoende draagvermogen hebben en/of bestrijding niet mogelijk is

Toelichting

Vervangen is vergunningsplichtig.
De aanwezigheid van insecten of schimmels maakt niet altijd dat het ‘aangetaste’ hout moet worden vervangen. In voorkomende gevallen kan bij een beperkte aantasting met het verlagen van het vochtgehalte in het hout en/of het toepassen van een bestrijdingsmiddel worden volstaan. Voor meer informatie zie de informatiebladen van de RCE Schimmels in hout en Insecten in hout

Actie bij afwijking

Stilleggen. Legalisatieonderzoek.

Staalconstructies of stalen hulpconstructies mogen niet zonder vergunning worden toegepast

Toelichting

Staal heeft een andere uitzettingscoëfficient dan hout waardoor spanningen kunnen ontstaan. Daarnaast is de toepassing daarvan een aantasting van de oorspronkelijke constructiemethode.

Actie bij afwijking

Stilleggen. Legalisatieonderzoek.

Voor de aanleg van leidingen mag niet door historische balken worden geboord

Toelichting

Het boren van gaten ten behoeve van bijvoorbeeld elektra of verwarmingsleidingen is een aantasting van de balk

Actie bij afwijking

Stilleggen. Herstelplan verlangen voor de balken. Leidingen op een andere manier laten aanbrengen.

Alvorens er over wordt gegaan tot herstel moet eerst de eventuele oorzaak van de hout aantasting zijn verholpen

Actie bij afwijking

Stilleggen. Verhelpen oorzaak schade verlangen.

Aanwijzing

Voor de behandeling van houtaantasting is de tussenkomst van een gespecialiseerd adviseur gewenst. Afhankelijk van de aard van de constructie, aantasting en technische condities zijn er vele behandel en herstelmethodes. Het is aan te bevelen bij houtaantasting een rapportage met de aard van de aantasting en een behandel- en herstelplan te laten opstellen. Voor richtlijnen over de aanpak en het herstel van houtaantasting zie Uitvoeringsrichtlijn Houtaantasting Bestrijding houtaantasting door insecten en zwammen in historische gebouwen URL 5001